{
    "title": "Mineral Çeşitleri",
    "image": "https://www.mineral.gen.tr/images/mineral-cesitleri.jpg",
    "date": "23.01.2024 03:24:01",
    "author": "Selen Karadeniz",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Mineral çeşitleri,</b> mineral doğal şekilde oluşan kendine has fiziksel ve kimyasal özellikleri bulunan, kristal bir yapıya ve şekle sahip olan, inorganik elemente ve bileşiklerden meydana gelmiş katı maddelerdir. Günümüzde gelişen teknoloji sayesinde laboratuvarda yapay şekilde de elde edilmektedir. Yapay minerallerde doğal olanlar gibi kristal iç yapıya sahip olurlar. Doğal ve yapay mineral çeşitleri katalizör, iyon değiştirici, hammadde, izolasyon malzemesi, kimyasal ve fiziksel olarak dayanıklılık verici malzeme şeklinde, demir çelik, inşaat, seramik, kimya gibi sektörlerde kullanılır. Mineral çeşitlerinin bir kısmı bazı meslek hastalıklarına yol açtığından, günlük yaşamda insan sağlığını tehdit eden bir unsur haline gelmiştir. Minerallerde patojenik kimyasal ve fiziksel özellikleriyle alakalıdır. Lifsi yapıdaki asbest, zeolit formundaki tremolit mineralleri insanlarda akciğer zarı kanseri nedeni olurken, kimyasal içeriğinde arsenik (As) adlı toksik element olan mineraller yüzünden kirlenen sularda insanlarda cilt hastalıklarına, böbrek kanserine yol açabilir.</div><div><br></div><div><b>Mineral çeşitleri</b></div><div><br></div><div><b>Amfibol gurubu mineraller:</b> Bunlar monoklinik ve ortorombik olarak iki seriden meydana gelir. Ortorombik seri mineral çeşitleri antofilit, ferrogedrit, holmguist, monoklinik serisi mineral çeşitleri ise aktinolit, tremolit, pargasit, hornblende, nebikit, glaukofon, riebikit, kumingtonit, rihterit ve grunerittir.</div><div><br></div><div>Amfibollerin genel formülü ise WO-1 X2 Y5 Z8 022 (OH, F) 2, bileşenleri ise w = Na + 1, K + 1; X = Ca + 2, Na + 1, Mn + 2, Fe + 2, Mg + 2, Fe + 3;</div><div><br></div><div>Y = Mn + 2, Fe + 2, Mg + 2, Fe + 3, Al + 3, Ti + 4; Z = Si + 4, Al + 3'dür. Bunlar içeriğinde olduğu gibi toksik madde içermez. Bu mineral çeşitleri genellikle uzun prizmatik, iğnemsi ve lifsi kristallerden meydana gelir. Bu türdeki minerallerin insan sağlığındaki olumsuz etkileri iğnemsi kristal yapıdaki şekillerden kaynaklanır. Lifsi kristal yapısı olan ve asbest olarak tanımlanan amfibol minerallerin bazıları ise aşağıdaki gibidir.</div><div><ul><li><b>Amosit (Lifsi grunerit):</b> bu minerale aynı zamanda kahverengi asbest denir. Fe7Si8O22 (OH)2 formülü ile gösterilir. Kullanım alanı ateşe dayanıklı ürünlerin yalıtım özelliğini sağlamak içindir.</li><li><b>Krokidolit (Lifsi riebekit):</b> bu mavi asbest denilen mineral türüdür. Başka bir ismi de lifsi amfibol olan riebektindir. Na2Fe2 + 3Fe3 + 2Si8O22 (OH)2 şeklinde formülü vardır. Çoğunlukla yumuşak kırılgan lifler şeklinde bulunur. Bazıları da düz ve daha dayanıklı olan liflerden meydana gelir.</li><li><b>Diğer amfiboller:</b> Tremolit, antofillit ile aktinolit minerallerinin endüstride kullanımı daha azdır. Bunlar asbest yerine asbest şekilli olarak tanımlanır.</li></ul></div><div><b>Serpantin grubu mineraller:</b> Serpantin mineraller kahverengi ve yeşil renktedir. Bunlar serpantin kayasında olur. Asbest, magnezyum hammaddesi ve süs taşı olarak kullanılırlar. Serpantinin lizadit, antigorit ve krizotil adlı üç poliformu bulunmaktadır. Krizotil aynı zamanda beyaz asbest olarak tanınır. Çoğu ülkede diğer asbest türlerine göre yaygın bir kullanımı vardır. Bu mineralin asbest tipi fren ve debriyaj balatalarında, yer karolarında, elektrik kutularında, çeşitli contalarda kullanılır. Çoğu ilkede ise kanserojen madde olarak kabul edilmiş ve kullanımı yasaklanmıştır.</div><div><br></div><div><b>Zehirli elementler içeren mineral çeşitleri</b></div><div><br></div><div>Bazı mineral çeşitlerinin bileşiminde bulunan zehirli elementler insan sağlığına oldukça zararlıdır. Tespit edilen akut zehirlenmelerde bulunan talyum, kurşun, arsenik, cıva gibi elementler bu türde minerallerin içinde olur. Özellikle pirit, zinober, fluorit, galen mineralleri bu zehirli minerallerden içerir.</div>"
        }
    ]
}